Η Αρχιτεκτονική στην Αναγεννησιακή Ιταλία

Η αναγεννησιακή αρχιτεκτονική έδινε έμφαση στην αρμονία και στην αναλογία. Αναβίωσε η κλασική αντίληψη της γεωμετρικής αναλογίας στη συγκρότηση της αρχιτεκτονικής μορφή και εφαρμόστηκε η συμμετρία των μαθηματικών. Η πέτρα ήταν το κύριο υλικό. Στους κίονες και τη διακόσμηση χρησιμοποιήθηκε το μάρμαρο, ενώ στους θόλους προτιμήθηκε το τούβλο.
Η επιρροή της κλασικής αρχαιότητας γίνεται ιδιαίτερα εμφανής στα αετώματα, τις μετόπες, τις ζωοφόρους, τα κιονόκρανα, τους κίονες, τους πεσσούς, τα προσωπεία.

Μικροτεχνία

Αργυρό αγγείο με διακόσμηση από μάσκες με μορφές μυθικών προσώπων

Αναδημοσιεύεται από την ηλ. διεύθυνση http://www.fhw.gr/chronos/07/gr/culture/index27.html

Οι Έλληνες τεχνίτες επηρέασαν τη ρωμαϊκή μικροτεχνία: τη σφραγιδολιθία, τη νομισματοποιία, την αργυροχοΐα, τη χρυσοχοΐα, την κοσμηματοτεχνία, την υαλουργία. Στο τέλος της Δημοκρατικής Περιόδου πολλοί Έλληνες τεχνίτες πήγαν να μείνουν στη Ρώμη, για να φτιάχνουν έργα τέχνης για την ανώτερη κοινωνική τάξη.
Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουν:
- κειμήλιοι λίθοι, στους οποίους απεικονίζονταν διάφορες νίκες αυτοκρατόρων, πορτρέτα ή σκηνές από τη μυθολογία.
- σφραγιδόλιθοι, που τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα της Ρώμης χρησιμοποιούσαν ως δώρα.

- αργυρά αγγεία στολισμένα με μυθολογικές παραστάσεις, στις οποίες συχνά το ρόλο των μυθικών προσώπων υποδύονταν μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας.

Η Eπίδραση της Eλληνικής Aρχαιότητας στην Aναγεννησιακή Αρχιτεκτονική της Ιταλίας

Η αναγεννησιακή αρχιτεκτονική είχε τις ρίζες της στο παρελθόν. Ήταν εκλεκτική και αποτελούσε σύνθεση στοιχείων που προέρχονταν από το Μεσαίωνα και την Αρχαιότητα.
Χαρακτηρίζεται από την αναβίωση ελληνικών προτύπων με κύρια στοιχεία τις μαθηματικές αναλογίες και την «καθαρότητα» στις γεωμετρικές μορφές. Οι σημαντικές αλλαγές στο αρχιτεκτονικό σχέδιο σημειώθηκαν αρχικά στη Φλωρεντία και γενικότερα στην Κεντρική Ιταλία στις αρχές του 15ου αιώνα. Σημαντικές μορφές στην αρχιτεκτονική της εποχής αποτελουν οι Leon Batista Alberti, Donato Angelo Bramante, Filippo Bruneleschi, Leonardo Da Vinci και Andrea Palladio.
Ένα εξαιρετικό παράδειγμα αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής είναι ο καθεδρικός ναός του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη, που κτίστηκε με την ενθάρρυνση των παπών Ιουλίου Β' και Λέοντα Ι' και σχεδιάστηκε από τους διασημότερους αρχιτέκτονες της εποχής, αναμεσα στους οποίους οι Donato Bramante και Μιχαήλ Άγγελος .

Η Επίδραση της Ελληνικής Αρχαιότητας στην Αρχιτεκτονική της Αναγεννησιακής Ιταλίας

Η Villa Rotunda χαρακτηριστικό Δείγμα της ελληνικής επιρροής στην αναγεννησιακή αριτεκτονική(αναδημοσιεύεται από www.sgira.org)

Η πολιτιστική άνοιξη της Αναγέννησης ξεκίνησε από τις ακμαίες οικονομικά ιταλικές πόλεις, τη Φλωρεντία, τη Βενετία και τη Ρώμη, για να επεκταθεί αργότερα και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Η αρχιτεκτονική αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς, ο οποίος υπέστη ριζικές μεταρρυθμίσεις. Η θρησκευτική αρχιτεκτονική υποχώρησε μπροστά στην κοσμική, γεγονός που αποτελεί χαρακτηριστικό της νέας εποχής.
Ο Φίλιππος Μπρουνελέσκι, ο οποίος συνδυάζει τους κανόνες των αναλογιών, του ρυθμού και της ισορροπίας και σε προέκταση την πνευματική και φυσική ζωή, εγκαινίασε τον αρχιτεκτονικό ρυθμό, ο οποίος γεννήθηκε στην Φλωρεντία. Υιοθέτησε ρωμαϊκά στοιχεία στην αρχιτεκτονική και διαμόρφωσε τον αναγεννησιακό τύπο της εκκλησίας και του φλωρεντινού παλατιού.

Ωδεία

Ωδείο Ηρώδου του Αττικού

Η φωτογραφία αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.bit.pri.ee/fotod/ateena

Τα ωδεία είχαν μορφή μικρών σκεπαστών θεάτρων. Το 2ο αι. μ.Χ. ο ρήτορας Ηρώδης Αττικός έχτισε στη νότια πλευρά της Ακρόπολης των Αθηνών ένα στεγασμένο ωδείο με ξύλινη οροφή. Χαρακτηριστικά του είναι η ημικυκλική ορχήστρα, η τριώροφη πρόσοψη της σκηνής και οι στεγασμένες πάροδοι. Το ωδείο αυτό χωρικτικότητας 5000-6000 θεατών λειτουργεί και σήμερα ως ανοιχτό θέατρο.

Η Ανάπτυξη των Επιστημών κατά την Αναγέννηση

Σκίτσο από το σημειωματάριο του Λεονάρτντο ντα Βίντσι: απεικονίζονται οι αναλογίες του ανθρώπινου σώματος.

Η φωτογραφία αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://europa.eu/50/news/article/070928_el.htm .

Η Ιταλική Αναγέννηση άρχισε τον 14 αιώνα μ.Χ. και επηρεάστηκε σημαντικά από την αρχαία Ελλάδα και Ρώμη σε πολλούς τομείς. Οι πιο σημαντικοί είναι η αστρονομία, η αρχιτεκτονική, η ανατομία και η γλυπτική. Σπουδαίοι επιστήμονες και καλλιτέχνες της εποχής εμπνεύστηκαν τα δημιουργήματα τους από τους αρχαίους Έλληνες.
Την περίοδο της Αναγέννησης οι επιστήμονες άρχισαν να μαθαίνουν περισσότερα για τον κόσμο που τους περιέβαλε και για το σύμπαν. O Γαλιλαίος ήταν ο πρώτος αστρονόμος που χρησιμοποίησε τηλεσκόπιο.
Σημαντική ήταν επίσης η άμεση και ακριβής παρατήρηση της πραγματικότητας. Επιπλέον θεώρησαν τον μαθηματικό υπολογισμό κλειδί για την κατανόηση του κόσμου. Πολλοί καλλιτέχνες έκαναν εξαντλητικές μετρήσεις για να εξηγήσουν τις τέλειες αναλογίες. Σημαντικό παράδειγμα είναι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο όποιος υπήρξε καλλιτέχνης, επιστήμονας, αρχιτέκτονας και μηχανικός. Τα παρακάτω σχέδια είναι από το σημειωματάριο του. Tο ένα δείχνει πώς υπολόγισε την ανθρώπινη ανατομία και το άλλo μια πειραματική πτητική μηχανή.

Σκίτσο από το σημειωματάριο του Λεονάρντο ντα Βίντσι: μια πειραματική μηχανή. Η φωτογραφία αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.expo-davinci.eu/ .

Η Αρχαία Eλληνική Επιρροή στην Αρχιτεκτονική της Αναγέννησης

Κίονες ελληνορωμαϊκής αρχιτεκτονικής

Η φωτογραφία αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.flickr.com/ .

Η αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική έχει επηρεάσει βαθύτατα την αρχιτεκτονική των κτιρίων που κατασκευάστηκαν κατά την περίοδο της Αναγέννησης. Οι σχεδιαστές της περιόδου αυτής εμπνεύστηκαν από τον τοσκανικό, το δωρικό, τον ιωνικό,τον κορινθιακό ρυθμό. Τα δημιουργήματά τους χαρακτηρίζονται από απλότητα και εντυπωσιακή ομορφία.

Η Αψίδα του Μεγάλου Κωνσταντίνου

Η Αψίδα του Μ. Κωνσταντίνου στη Ρώμη

Αναδημοσιεύεται από την ηλκτρονική διευθυνση http://www.travelstories.gr .

Χτίστηκε στη Ρώμη από τη Σύγκλητο (313-315 μ.Χ.) προς τιμή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Στην αψίδα αυτή παρουσιάζεται ο Μεγάλος Κωνσταντίνος να απευθύνει λόγο στο λαό της Ρώμης. Στο διάκοσμό της χρησιμοποιήθηκαν γλυπτά από παλαιότερα μνημεία, όπως από τη μεγάλη ζωφόρο του Τραϊανού κι από την αψίδα του Μάρκου Αυρήλιου. Τα αυτοκρατορικά αυτά πορτρέτα ξαναδουλεύτηκαν, για να αποδώσουν τα χαρακτηριστικά του Μεγάλου Κωνσταντίνου.

Ρωμαϊκά Αντίγραφα

Η αγάπη των Ρωμαίων για την τέχνη της κλασικής γλυπτικής αύξησε κατά πολύ τη ζήτηση για παραγωγή αντιγράφων. Αυτό είχε ως συνέπεια να εμφανιστεί έντονη αντιγραφική δραστηριότητα, η οποία αυξανόταν διαρκώς μέχρι να σταθεροποιηθεί την εποχή του Αυγούστου. Η ύπαρξη ρωμαϊκών αντιγράφων ελληνικών αγαλμάτων μεγάλων διαστάσεων εμπλουτίζει τις γνώσεις μας, καθώς τα γνήσια πρωτότυπα έχουν εξαφανιστεί.

Μαρμάρινο άγαλμα της Αφροδίτης αντίγραφο πρωτότυπου έργου του 5ου αι.

Αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.fhw.gr/chronos/07/gr/culture/index21.html .

H Επίδραση των Επιστημών της Αρχαίας Ελλάδας στην Ιταλική Αναγέννηση

O Γαλιλαίος (Galileo Galilei: 1564 - 1642): Γεννήθηκε στην Πίζα (Pisa) και πέθανε στο Αρκέτρι (Arcetri), κοντά στη Φλωρεντία.
Για πολλούς ο Γαλιλαίος θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, γιατί ήταν ο πρώτος που συνδύασε την εμπειρική γνώση με το πείραμα και τη μαθηματική έκφραση. Πέρα από τις αστρονομικές του παρατηρήσεις[1] ασχολήθηκε και με τον τομέα της Μηχανικής. Εισήγαγε την έννοια της αδράνειας, διατύπωσε τον Νόμο της ελεύθερης πτώσης και ασχολήθηκε με προβλήματα κίνησης των σωμάτων καθώς και με την Οπτική. Η Οπτική ήδη απ’ την αρχαία Ελλάδα είχε αποτελέσει αντικείμενο έρευνας από τον Ευκλείδη.

Πηγή: Εισαγωγή στην «Ιστορία της Τεχνολογίας» http://sfrang.com/historia (Στ. Φραγκόπουλου 2000-2008: «Ιστορία της Τεχνολογίας»).

[1] Οι παρατηρήσεις του, με ένα τηλεσκόπιο, στον ουρανό και τους πλανήτες, άνοιξαν το δρόμο για τη σύγχρονη Αστρονομία. Ανακάλυψε τις φάσεις του πλανήτη Αφροδίτη, τους πρώτους 4 δορυφόρους του πλανήτη Δία, τις ηλιακές κηλίδες, καθώς επίσης τους δακτύλιους γύρω από τον πλανήτη Κρόνο. Ο Γαλιλαίος διατύπωσε επίσης πρώτος την εκτίμηση ότι ο γαλαξίας αποτελείται από ένα πλήθος αστέρων.

Η Επιρροή της Ελληνικής Φιλοσοφίας στην Αναγέννηση

Ένας από τους εμπνευστές του Αναγεννησιακού πνεύματος, ο Αριστοτέλης (http://www.geophysics.geol.uoa.gr/frame_gr/histo/aristo_gr.html)

Oι απόψεις της Αναγέννησης έχουν, ως επί το πλείστον, βασισθεί στους φιλοσόφους και επιστήμονες της Αρχαίας Ελλάδος. Μάλιστα, η Ουμανιστική μάθηση ενίσχυσε τους ερευνητές της Αναγέννησης με τα συγγράμματα των Αρχαίων με αποτέλεσμα να χρησιμοποιηθούν οι ιδέες των παλιών για να αναπτυχθούν οι επιστήμες, όσο και να συμβάλλουν στη δημιουργία νέων θεωριών. Η Αναγέννηση προμήθευσε πρωτότυπα και μεταφράσεις από τα αρχαία ελληνικά έργα, όπως των <<Φυσικών>> του Αριστοτέλη, της <<Ιατρικής>> του Γαληνού και της <<Αστρονομίας>> του Πτολεμαίου, αυξάνοντας τις πηγές γνώσης για τη φυσική, την Αστρονομία, την Ιατρική, τη Βοτανική και άλλους επιστημονικούς κλάδους. Ύστερα από δύο χιλιετίες ήρθε πάλι στο φως η ηλιοκεντρική αστρονομία, αναλύθηκαν και διατυπώθηκαν οι κανόνες της επαγωγικής και αναγωγικής μεθόδου, ανακαλύφθηκαν ξανά αρχαίες φιλοσοφικές σκέψεις, εμπλουτίζοντας τις μεθόδους για την κατανόηση των φαινομένων από τους επιστήμονες.

Η Επίδραση της Ελληνικής Αρχαιότητας στην Αρχιτεκτονική της Αναγεννησιακής Ιταλίας

Ο Καθεδρικός του Άγιου Πέτρου στη Ρώμη (αναδημοσιεύεται από www.essential-architecture.com)

Η αναγεννησιακή αρχιτεκτονική είχε τις ρίζες της στο παρελθόν. Η νέα αισθητική οικοδόμησης ήταν εκλεκτική και αποτελούσε σύνθεση στοιχείων που προέρχονταν από τον Μεσαίωνα και την Αρχαιότητα. Ως το πλέον εξαιρετικό παράδειγμα αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής είναι η βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη, που κτίστηκε με την ενθάρρυνση των παπών Ιούλιου Β΄ και Λέοντα Ι΄ και σχεδιάστηκε από τους διασημότερους αρχιτέκτονες της εποχής, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Μπραμάντε και ο Μιχαήλ Άγγελος.

Η Επίδραση της Ελληνικής Αρχαιότητας στην Αρχιτεκτονική της Αναγεννησιακής Ιταλίας

Ο περίφημος τρούλος του Μπρουνελέσκι (αναδημοσιεύεται από http://www.airshop.gr/ )

Το 1417 έγινε ένας διαγωνισμός για την κατασκευή του θόλου του
καθεδρικού ναού στην Φλωρεντία. Εκείνος που ανέλαβε την εργασία το 1420 ήταν ο Μπρουνελέσκι και κατάφερε να την τελειοποιήσει το 1434. Στο έργο αυτό έδωσε ένα νέο τύπο του αναγεννώμενου λατινικού πνεύματος με χαρακτηριστικά τη σταθερότητα των γραμμών και τη διαύγεια στο χάραγμα των περιφερειών, αλλά και αρχαιοπρεπή διακοσμητικά όπως στήλες, κιονόκρανα και κίονες. Με τον ίδιο τρόπο άρχισαν να εργάζονται όλοι οι αρχιτέκτονες εκείνης της εποχής. Ανάμεσά τους ο Μικελόζο και ο Λεόνε Μπατίστα Αλμπέρτι, που ήταν από τους μεγαλύτερους θεωρητικούς όλης της αναγέννησης

Αμφιθέατρα

Το αμφιθέατρο είναι ρωμαϊκό κατασκεύασμα που προήλθε από την ένωση δύο ελληνικών αντιτακτών θεάτρων, που πιθανώς να κατασκευάστηκαν για να καλύπτουν μεγάλο χρόνο παραστάσεων έτσι ώστε οι θεατές να μην έχουν τις ακτίνες του ηλίου αντίθετα. Το πρώτο αμφιθέατρο κατασκευάστηκε το 59 π.Χ. στη Ρώμη από τον Sribonius Curio και ήταν ξύλινο με μεγάλη παλαίστρα, προερχόμενη από την ένωση δύο ορχηστρών. Το διπλό αυτό θέατρο (είδος θεάτρου) τελειοποιήθηκε από τον Καίσαρα και ονομάσθηκε Αμφιθέατρο (αμφί=πέριξ τας έδρας), για το σχήμα και τη διάταξή του.

Η εικόνα αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://news.nationalgeographic.com/news .

Ζωγραφική

Παρατηρώντας τη διακόσμηση των εσωτερικών χώρων των πλούσιων ρωμαϊκών επαύλεων, είναι ολοφάνερο ότι η ελληνική ζωγραφική επηρέασε αρκετά την ρωμαϊκή. Τα θέματα περιλαμβάνουν σκηνές εμπνευσμένες από την ελληνική μυθολογία, από την καθημερινή ζωή, τελετές μύησης κ.ά. Η ελληνική μεγάλη ζωγραφική υπήρξε πρότυπο για τους Ρωμαίους καλλιτέχνες. Αυτά μπορούμε να τα διαπιστώσουμε κοιτώντας την παρακάτω εικόνα που είναι τοιχογραφία της Πομπηίας, εμπνευσμένη από την ελληνική μυθολογία.

Αχιλλέας και Βρισηίδα. Αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.fhw.gr/chronos/gr .

Κίονες

Συγκρίνοντας την αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική με την αρχαία ρωμαϊκή, διαπιστώνουμε πως η επίδραση της ελληνικής στη ρωμαϊκή αρχιτεκτονική διακρίνεται πιο έντονα στους κίονες. Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός των κιόνων επηρρεάζεται απο το δωρίκο, απο τον ιωνικό και τέλος απο τον κορινθιακό ρυθμό. Στην κατασκευή των ναών συνδυάζονται και οι τρείς ρυθμοί.

Η εικόνα αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.territorioscuola.com/ .

Η Επίδραση της Ελληνικής Αρχαιότητας στην Αρxιτεκτονική της Αναγεννησιακής Ιταλίας

O κύριος βωμός στήν εκκλησία του Wies

H διεύθυνση της εικόνας είναι http://architecture.about.com/ .

Η Αρχαιότητα και ο Νεοκλασικισμός συνδέονται με διάφορους τρόπους με την Ευρώπη της Αναγέννησης. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της σύνδεσης είναι ότι η τεχνοτροπία του Νεοκλασικισμού εμφανίστηκε στην Ευρώπη τον αιώνα του Διαφωτισμού ακολουθώντας την ρομαντική ιδέα της αναβίωσης της Αρχαιότητας που είχε πάψει να υπάρχει απο χίλια και παραπάνω χρόνια. Θρεμμένοι από τη ρομαντική ιδέα οι νεοκλασικιστές πίστευαν ότι θα είχαμε την επιστροφή στα αρχαία ιδεώδη. Και για να το καταφέρουν αυτό, όχι μόνο δημιούργησαν σκαλιστά αγάλματα θεών και ηρώων της αρχαιότητας, αλλά κατασκεύαζαν κιόλας σπίτια και χώρους διασκέδασης για το λαό που ζούσε σύμφωνα με τις ηθικές αρχές του Πλούταρχου. Οι δυτικοευρωπαίοι δημιουργοί αντιγράφοντας την τεχνοτροπία των αρχαίων συνέχισαν την αρχαία παράδοση και πίστεψαν οτι είναι ο κοινωνός της πεμπτουσίας του ελληνικού πολιτισμού.

Σαρκοφάγοι

Η ελληνική επίδραση ήταν ιδιαίτερα έντονη στις σαρκοφάγους. Οι σαρκοφάγοι ήταν μεγάλες θήκες κατασκευασμένες από λίθο, μέσα στις οποίες έβαζαν το σώμα του νεκρού. Είχαν ανάγλυφη διακόσμηση με θέματα άλλοτε καθαρά διακοσμητικά (φύλλα,άνθη,καρποί) και άλλοτε συμβολικά, παρμένα από την ελληνική μυθολογία.

Σαρκοφάγος με παραστάσεις του Ηρακλή

Αναδημοσιεύεται από την ηλ.διεύθυνση http://users.ach.sch.gr/pchaloul/Romaiki-istoria/glypt.htm

Η επίδραση των ελληνικών τεχνών στη διαμόρφωση των ρωμαϊκών τεχνών

Οι Ρωμαίοι, αγαπούσανε τον εντυπωσιασμό σε αντίθεση με τους ‘Έλληνες που είχαν λιτό γούστο. Από τα γνωστότερα ρωμαϊκά έργα είναι το Κολοσσαίο. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν 3 ελληνικούς ρυθμούς στην κατασκευή του Κολοσσαίου: στο κάτω μέρος χρησιμοποιείται ο δωρικός ρυθμός, στη μέση ο ιωνικός ρυθμός και στο πάνω μέρος ο κορινθιακός ρυθμός.

Το σκίτσο αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://diocles.civil.duth.gr/links/home/museum/construc/colosse/colosse.html .

Η Eπίδραση των Eπιστημών της Αρχαίας Ελλάδας στην Ιταλική Αναγέννηση

Η πνευματική ανάπτυξη κατά την περίοδο της Αναγέννησης οφείλεται σε εφευρέσεις παλαιοτέρων εποχών. Παρά το γεγονός ότι η αρχαία σοφία κατά τον Μεσαίωνα βρισκόταν στο σκοτάδι πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων που έγιναν γνωστοί στην Αναγέννηση ήταν ονομαστοί και στον Μεσαίωνα. Την εποχή αυτή αναβιώνει το ρωμαϊκό δίκαιο, η λατινική ποίηση και η ελληνική επιστήμη. Στο χώρο της Αστρονομίας καταργείται η αυθεντία του Πτολεμαίου και κυριαρχεί ο Κοπέρνικος, ενώ στο χώρο της ιατρικής καταργείται η θεωρία του Γαληνού για την κυκλοφορία του αίματος. Η ελληνορωμαϊκή λοιπόν και η μεσαιωνική εποχή αποτέλεσαν βάση Αναγέννησης.

Τα Ψηφιδωτά στον Ελληνορωμαϊκό Πολιτισμό

Ιδιαίτερη αξία έχουν και τα ψηφιδωτά που διακρίνονται για την ομορφιά και την φυσικότητά τους, όπως ο <<ασάρωτος οίκος>> ή <<η μάχη στην Ισσό>>. Στα ελληνιστικά και στα ρωμαϊκά χρόνια, η τέχνη του ψηφιδωτού δαπέδου γνώρισε μεγάλη ακμή. Χαρακτηριστικό της είναι οι μικρές κυβόσχημες χρωματιστές ψηφίδες από μάρμαρο, γυαλί ή πηλό, με τις οποίες δημιουργούνται πολύπλοκες παραστάσεις, εμπνευσμένες από ζωγραφικούς πίνακες της εποχής. Η πλειοψηφία των ψηφοθετών ήταν Έλληνες και γι’ αυτό οι ελληνιστικές παραδόσεις αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για την τέχνη του ρωμαϊκού ψηφιδωτού.

Μωσαϊκό του Αλεξάνδρου (Η μάχη στην Ισσό). Αυτή η εικόνα είναι από τον οίκο των Φαύνων στην Πομπηία. Δδείχνει τον Μέγα Αλέξανδρο στο άλογό του να επιτίθεται στον Πέρση βασιλιά Δαρείο Γ' κατά τη διάρκεια της μάχης στην Ισσό. Η σκηνή πρέπει να βασίζεται σε κάποια ελληνική ζωγραφική παράσταση που έχει χαθεί, αλλά καταγράφηκε από τον Πλίνιο (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Νάπολη). Αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.kairatos.com/

Η Επίδραση της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής

Ο Ρωμαϊκός Πολιτισμός κατατάσσεται στην "Κλασική Αρχαιότητα" μαζί με τον πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας, ο οποίος επηρρέασε καθοριστικά αυτόν της αρχαίας Ρώμης. Τα επιβλητικά ερείπια του Ρωμαϊκού Πολιτισμού επιζούν ακόμα και στην Ιταλία του σήμερα. Κύριος σταθμός πολιτισμού υπήρξε η μεγαλοπρεπής Ρώμη. Εκτός της Ρώμης, βέβαια, δεν πρέπει να ξεχάσουμε και τις άλλες πόλεις που άφησαν πίσω τους οι αρχαίοι Ρωμαίοι. Σε όλο αυτό το μεγαλείο μπορεί κανείς να παρατηρήσει και κάποιες πινελιές στα κτήρια που μας θυμίζουν την πανέμορφη αρχαία Ελλάδα μας .

Οι Ελληνορωμαϊκές Προσωπογραφίες

Στη γλυπτική ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι προσωπογραφίες (ανδριάντες ή προτομές) αυτοκρατόρων, στρατηγών, ιδιωτών. Κατά τη μετάβαση από τη Δημοκρατική στην Αυτοκρατορική περίοδο ακόμα και τα πορτρέτα των αυτοκρατόρων ήταν ανάλογα της εικόνας με την όποια ήθελαν να παρουσιάσουν τους αυτοκράτορες: ανεξαρτήτως της ηλικίας που είχαν τους απεικόνιζαν με νεανικά χαρακτηριστικά, αθλητικό σώμα και ομορφιά, όπως απεικονίζονταν παλαιότερα οι Ρωμαίοι στρατηγοί που έρχονταν στον ελληνικό χώρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί αυτοκράτορες αναπαριστάνονταν ως Έλληνες θεοί. Ακόμα οι αυτοκράτορες της Αντωνίνειας Δυναστείας εμφανίζονται να φορούν ελληνικό ένδυμα. Αργότερα στην εποχή του Αδριανού αρχίζουν να παριστάνονται γενειοφόροι ακολουθώντας ως πρότυπο τους Έλληνες φιλοσόφους της Ελληνιστικής Περιόδου.

Η προτομή του ρωμαίου Αυτοκράτορα Ανδριανού (αναδημοσιεύεται από
www.thasos.org )

Αψίδες Θριάμβου

Από τα πιο χαρακτηριστικά και καλύτερα διατηρημένα ρωμαϊκά οικοδομήματα είναι οι αψίδες θριάμβου (είδος μνημείου), οι οποίες κατασκευάζονταν από τους Ρωμαίους στρατηγούς και αυτοκράτορες σε διάφορες πόλεις, προς τιμή ενός προσώπου ή σε ανάμνηση ενός σημαντικού γεγονότος. Συνήθως έχουν τη μορφή μίας ή περισσότερων τοξωτών διόδων που φέρουν διακοσμητικά στοιχεία και αναθηματικές επιγραφές, σχετικές με το πρόσωπο ή το γεγονός αυτό.

Στον ελληνικό χώρο δε χτίστηκαν πολλά τέτοια οικοδομήματα. Χαρακτηριστική είναι η αψίδα του Γαλέριου στη Θεσσαλονίκη. Κατασκευάστηκε για να τιμηθεί ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Γαλέριος, όταν αυτός επέστρεψε νικητής στην πόλη (περί το 306 μ.Χ.) μετά από τους πολέμους του κατά των Περσών (296-7 μ.Χ.) .

Η αψίδα του Γαλέριου στη Θεσσαλονίκη.

Αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.panoramio.com/

Αστρονομία

Τον καιρό της Ιταλικής Αναγέννησης, απέκτησε οικουμενικές διαστάσεις το φαινόμενο της επιστροφής στα διδάγματα της αρχαιότητας. Με την αστρονομία εκδηλώθηκε αρχικά η μεγάλη επανάσταση της σκέψης.
Ο Νικόλαος Κοπέρνικος στο έργο του «Θεμελιώσεις της Αστρονομίας» υποστήριξε ότι κέντρο του σύμπαντος είναι ο ήλιος και όλες οι άλλες ουράνιες σφαίρες περιστρέφονται γύρω από αυτόν. Μέσω του έργου του ανακαλύπτεται ξανά η γνώση των αρχαίων. Άλλοι σημαντικοί επιστήμονες της εποχής υπήρξαν ο Γαλιλαίος, ο οποίος παρατήρησε την επιφάνεια της Σελήνης, ο Τύχο Μπράχε, που αναγνωρίστηκε ως μια μεγάλη μορφή της αστρονομίας της Αναγέννησης και ξεχώρισε για τις πολυάριθμες παρατηρήσεις του, ο Τζορτζιάνο Μπρούνο, ο Κέπλερ και άλλοι. Οι περισσότερες ανακαλύψεις των παραπάνω βασίστηκαν σε ανακαλύψεις αρχαίων ελλήνων αστρονόμων, όπως ο Αριστοτέλης

Το Νέο Πνεύμα της Αναγέννησης

Από το 1400 μ.Χ. η Δυτική Ευρώπη, με «κέντρο» την Ιταλία, ανακάλυψε την τέχνη της κλασσικής Ελλάδας και Ρώμης. Από τα μεσαιωνικά σκότη βγαίνει με τα πρότυπα και τα ιδεώδη αυτών των δύο πολιτισμών και «πλάθεται» το νέο πνεύμα, το οποίο ξεκίνησε από την Ιταλία και στη συνέχεια διαδόθηκε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες γονιμοποιώντας έτσι τη φιλολογία, την ποίηση, την πεζογραφία, τις εικαστικές τέχνες, την αρχιτεκτονική και τις θετικές επιστήμες. Από το 1400 έως το 1499 μ.Χ. μεταφράζονται και εκδίδονται στην Ιταλία πλήθος έργων της κλασσικής ελληνικής και της λατινικής γραμματείας, ιστορίας και φιλοσοφίας, τα οποία και διαβάζονται από τους λίγους μορφωμένους στην Ιταλία.

Ο Πολιτισμός της Αρχαίας Ελλάδας Εμπνευστής της Ιταλικής Αναγέννησης

Με τον όρο <<Αναγέννηση>> γίνεται αναφορά στις Τέχνες και επιστήμες και τα κύρια χαρακτηριστικά τους είναι η αναδιάρθρωση των αξιών της κλασσικής αρχαιότητας. Οι άνθρωποι απελευθερωμένοι από την μεσαιωνική σκέψη βοηθούν στην ορθή βούληση του πνεύματος να είναι δημιουργικό, ερευνητικό αλλά συνάμα φιλελεύθερο. Αν και εμπνευστής τους είναι ο αρχαίος πολιτισμός, προβλέπουν στο μέλλον ότι θα μπορέσουν να ηγηθούν σε όλους τους τομείς όπως είναι η επιστήμη και η λογοτεχνία. Η πνευματική αυτή αίσθηση ωφελήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική ακμή των Ελλήνων λογίων που έμεναν στην Ιταλία και δίδαξαν την ελληνική αλφάβητο το 1450 καθώς και την εφεύρεση της τυπογραφίας από τον Γουτεμβέργιο. Η Αναγέννηση ξεκίνησε από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ιταλίας, τη Ρώμη, το Μιλάνο, τη Βενετία και τη Φλωρεντία, με σκοπό να διαδοθεί και να κυριαρχήσει τελικά σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η Επίδραση των Επιστημών της Αρχαίας Ελλάδας στην Ιταλική Αναγέννηση

Φοντάνα Ντι Τρέβι. Αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.trivago.gr .

Η Ιταλική Αναγέννηση του 15ου αιώνα περιλαμβάνει την επανασύνδεση της Δύσης με την κλασική αρχαιότητα, την απορρόφηση γνώσης (ειδικά των μαθηματικών), την προσήλωση στο να ζει κανείς καλά στο παρόν (Αναγεννησιακός Ουμανισμός) και μια έκρηξη στη μετάδοση της γνώσης ως αποτέλεσμα της προόοδου στην τυπογραφία. Επιπλέον, η εμφάνιση νέων τεχνικών στις καλές τέχνες, την ποίηση και την αρχιτεκτονική είχε ως αποτέλεσμα μια ριζική αλλαγή στο στυλ και το περιεχόμενο των τεχνών και των γραμμάτων.
Πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες της Αναγέννησης δεν ήταν πάντα τα πρωτότυπα αριστουργήματα της κλασικής εποχής, αλλά συχνά οι ερμηνείες των ελληνιστικών και ρωμαϊκών αντιγράφων.

Λουτρά και Θέρμες

Ενώ στην Ελλάδα τα λουτρά ήταν τμήμα του γυμνασίου, στη Ρώμη όπου χρησιμοποιούνταν από τους πολίτες καθημερινά τόσο για τη θεραπεία του σώματος όσο και για κοινωνικές συναναστροφές, τα λουτρά ήταν ξεχωριστά οικοδομήματα.
Στον ελλαδικό χώρο σε πολλές περιοχές υπάρχουν ρωμαϊκά λουτρικά συγκροτήματα, όπως στο Άργος, την Ολυμπία, τη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και τους Φιλίππους.
Οι πιο χαρακτηριστικές θέρμες με ιδιαίτερη διακόσμηση, ψηφιδωτά δάπεδα, αγαλματίδια θεών και νυμφών και εντυπωσιακή αρχιτεκτονική όψη είναι αυτές του Δίου.



Αναπαράσταση του συγκροτήματος των μεγάλων θερμών του Δίου, που χρονολογούνται περίπου το 200μ.Χ.
Αναδημοσιεύεται από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.fhw.gr/chronos/07/gr/culture/index34.html

Αρχιτεκτονική

Η αρχιτεκτονική είναι η τέχνη που εκφράζει περισσότερο από όλες τις άλλες το ρωμαϊκό πνεύμα. Οι Ρωμαίοι στην αρχιτεκτονική τους δανείστηκαν στοιχεία από τους Ετρούσκους και από τους Έλληνες. Από τους Ετρούσκους δανείστηκαν την πολεοδομία, την τειχοποιία, την τοξωτή αψίδα, ενώ από την Ελλάδα πήραν το κορινθιακό κιονόκρανο συνδυασμένο με ιωνικά στοιχεία, τα αετώματα και τις στοές. Παράλληλα, τελειοποίησαν τα οικοδομικά υλικά. Ανακάλυψαν ένα μείγμα, ιδιαίτερα ανθεκτικό, το ρωμαϊκό σκυρόδερμα, με βασικό συστατικό την ποζολάνη. Το νέο υλικό περιείχε ακόμη στη σύνθεσή του ασβέστη, άμμο, χαλίκια ή μικρά σπασμένα κεραμίδια. Το χρησιμοποίησαν για γέμισμα των τοίχων οι οποίοι εξωτερικά ήταν πλινθόκτιστοι ή λιθόκτιστοι. Στη συνέχεια, την επιφάνεια των τοίχων την κάλυπταν με ασβεστοκονίαμα ή με πλάκες μαρμάρου. Συγκεκριμένα η ρωμαϊκή αρχιτεκτονική χαρακτηρίζεται από τα μεγάλα οικοδομήματα, νέου κτηριολογικού τύπου, που συνδυάζουν το θόλο, την αψίδα και τους ελληνικούς διακοσμητικούς ρυθμούς.

Η Επιρροή των Ελλήνων στους Ρωμαίους

Όταν οι Pωμαίοι κατέκτησαν την Ελλάδα και τις χώρες της Ανατολής, ήρθαν σε επαφή με τον Ελληνικό Πολιτισμό και σταδιακά άλλαξαν την αρχική σκληρή τους στάση απέναντι στους κατακτημένους Έλληνες:
- Κτίζοντας δημόσια κτίρια και σπίτια με ελληνικά σχεδία.
- Στολίζοντας το κτίρια αυτά με αγάλματα και έργα τέχνης που γίνονταν από Έλληνες τεχνίτες.
- Μαθαίνοντας την ελληνική γλώσσα, την οποία χρησιμοποιούσαν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις άλλες χώρες της Ανατολής που κατέκτησαν.
- Παίζοντας στα θέατρά τους ελληνικές κωμωδίες και τραγωδίες.
- Παίρνοντας Έλληνες δασκάλους για να διδάξουν τα παιδία τους.
- Στέλνοντας τα παιδιά τους στην Ελλάδα για να σπουδάσουν.
Μέσα από τη συνύπαρξη αυτή, γεννήθηκε ένας καινούριος πολιτισμός, ο Ελληνορωμαϊκός.